Nghiên cứu về địa chất của Việt Nam đã chỉ ra tiềm năng đá quý ở Việt Nam rất cao và đã tìm thấy trong thập kỷ qua rất nhiều mỏ đá quý, đặc biệt là ruby và sapphire.Ở miền Bắc Việt Nam, mận ngọc được tìm thấy ở Lục Yên, Yên Bái và Quỳ Châu. Các khu vực trong các mỏ nguyên sinh chứa đá biến chất và trong các chất định vị vì thế hãy cùng Đá quý Văn Duyên tìm hiểu về Tổng hợp các loại đá quý tại Việt Nam nhé!
Nghiên cứu về địa chất của Việt Nam đã chỉ ra tiềm năng đá quý ở Việt Nam rất cao và đã tìm thấy trong thập kỷ qua rất nhiều mỏ đá quý, đặc biệt là ruby và sapphire.Ở miền Bắc Việt Nam, mận ngọc được tìm thấy ở Lục Yên, Yên Bái và Quỳ Châu. Các khu vựctrong các mỏ nguyên sinh chứa đá biến chất và trong các chất định vị. Ở tầng địa chất bậc trung, ruby và sapphire được kết hợp với đá quý spinel và ngọc hồng lựu. Ở phía NamViệt Nam, ngọc bích có liên quan đến bazan kiềm, với ngọc bích màu xanh lam là có lợi ích kinh tế. Viên ngọc bích được phục hồi bằng đá quý zircons và peridots trong lớp đệm. Aquamarine, beryl,topaz, tinh thể thạch anh (thạch anh tím, citrine, morion), tektite, fluorit, opal, chalcedony,jadeite, nephrite và amazonite là những loại đá quý khác được khai thác ở Việt Nam. Ruby,ngọc bích và ngọc trai cung cấp các trao đổi thương mại quan trọng trong lĩnh vực đá quý, thị trường Việt Nam và các nước khác.
1. Giới thiệu về đá quý ở Việt Nam
Vào cuối những năm 1980, các báo cáo xuất hiện từ Việt Nam về một khám phá quan trọng về chất lượng cao hồng ngọc ở miền bắc đất nước, từ địa chất ở Lục Yên và Yên Bái. Ruby xuất hiện trong trầm tích keo và phù sa, và là nguồn chính của rubyđược nghi ngờ là đá cẩm thạch và pegmatit. Khoáng sản sa thạch của ruby đã được khai thác bởi ngườinông dân trong các hoạt động nông nghiệp thông thường. Theo dõi việc phát hiện ra ruby ở Lục Yênnăm 1987, một số loại đá quý khác được tìm thấy ở Thường Xuân (aquamarine vàtopaz), Cô Phương (jadeite, nephrite), Thạch Khoán (beryl, thạch anh), Quỳ Châu (ruby)và ở các tỉnh Đắk Lắk và Bình Thuận (sapphire). Sau những khám phá này, khai thác đá quý thực sự bắt đầu vào năm 1988 với sự thành lập của Vinagemco dochính phủ — một công ty thuộc sở hữu nhà nước để điều tra, khai thác, chế biến vàkinh doanh đá quý tại Việt Nam (Hình 1). Mục đích của bài báo này là nhận định tổng quan về các loại đá quý xuất hiện ở Việt Nam với sự cống hiến đặc biệt cho ruby và đá sapphire.
2. Các loại đá quý thường gặp
Địa chất chứa ruby và sapphire
Sự xuất hiện của corundum chính ở Yên Bái (Hình 2) xảy ra ở vùng cao gneisses biến chất của dãy Núi Đáy Con Voi (Phạm Văn 1996, 2003),kéo dài về phía đông nam từ Ailao Shan ở Vân Nam (Trung Quốc). Phạm vi này bị giới hạn bởi các đứt gãy trượt tạo thành sự gián đoạn địa chất lớn trong Kainozoi ở phía Đông Châu Á được gọi là đới trượt Ailao Shan-sông Hồng (Phan Trọng và cộng sự 1998, 1999,Leloup và cộng sự. 2001). Dãy Núi Đáy Con Voi được cấu tạo bởi các biến chất bậc cao đá có gneisses sillimanite-biotit-garnet, đá phiến mica với sự xen kẽ cục bộ củacác viên bi và các chất lưỡng cư
Corundum xảy ra như:
Ngọc bích màu xám đến xanh lam trong đá phiến mica granat-sillimanite và đá gneisses có chứagranitoidic leucosome và leucocrate (Trúc Lâu gneisses và Khe Nhạn meta-pegmatit);
Trong các chất lưỡng cư được chuyển đổi do tác dụng của quá trình metasomism trong đá phiến biotit với một sốcác lớp chứa ngọc bích màu xám đến sẫm cỡ cm (phía bắc mỏ Tân Hương, km 15 đã xuất hiện)
Những viên hồng ngọc trong những khối đá cẩm thạch lớn xen kẽ với đá gneiss, đá phiến mica và amphibolit. Những viên bi này đại diện cho các đá vôi trước đó được mọc xen kẽ với
đá bùn, bị cắt và biến chất trong quá trình hoạt động kiến tạo cùng đới trượt sông Hồng.
Các mỏ đá quý được khai thác dọc theo vùng cắt như ở Tân Hương và Trúc Lâu (Hình 2). Tại Tân Hương, ruby được nông dân địa phương tìm thấy và khai thác vào năm 1994.Năm 1996, vùng địa chất này do Công ty Vàng bạc Đá quý Việt Nam quản lý và khai thác Tổng công ty (Hình 3).
Từ năm 1994 đến năm 1996, hàng trăm kg hồng ngọc và hồng ngọc sao đã bị khai thác bất hợp pháp và bán cho các đại lý nước ngoài. Khu vực này bao gồm đá gneiss biến chất, đá phiến thạch anh micaceous, đá cẩm thạch và amphibolit ở Núi Voi phức tạp đã bị xâm nhập bởi các đê granit, syenit và pegmatit. Ruby và Spinel đã được tìm thấy trong đá magma ở dạng hạt nhỏ cũng như trong viên bi (Nguyễn Kinh Quốc và cộng sự 1995)
Trong bộ định vị, các hạt ruby bị ăn mòn những tinh thể có hình lăng trụ, dài từ 1,0 đến 19 mm và có nhiều màu từ đỏ đến đỏ tía và đỏ tía. Khoáng chất đá quý liên quan chính có màu đỏ vàSpinels hình bát diện và viên ngọc bích giống màu xanh trapiche. Vào tháng 4 năm 1997, hai tinh thể ruby 2,58 kg và 1,96 kg (ruby sao), chất lượng rất cao, đã được tìm thấy và tuyên bố là kho báu Nhà nước.
3. Các khu vực tập chung đá quý ở nước ta
Đá quý Việt Nam được phát hiện lần đầu tiên vào khoảng những năm 1980 của thế kỷ trước. Trong quá trình lập bản đồ địa chất những mỏ Ruby, Sapphire đầu tiên tình cờ được các nhà nghiên cứu phát hiện tại Lục Yên ( Yên Bái). Cho đến hiện tại, trong hàng chục loại đá quý đã phát hiện được ở nước ta thì có 17 loại đá quý, đá bán quý nổi bật không thể không nhắc đến như: Ruby (Hồng ngọc), Diamond (Kim cương), Emerald (Ngọc lục bảo), Sapphire, Garnet (Ngọc hồng lựu), Agate (Mã não), Amber (Hổ phách), Aquamarine (Ngọc xanh biển), Jade (Ngọc bích), Opal (Ngọc mắt mèo), Quarzt (Thạch anh) 3.1 Phân bố của đá quý nhóm I Các loại đá quý nhóm I gồm: Ruby, Sapphire, Kim cương, Emerald Khu vực Yên Bái: Các mỏ Ruby ở Yên Bái nằm rải rác ở thị xã Yên Bái dọc theo quốc lộ 70. Nổi tiếng nhất là 3 mỏ Tân Hương từng khai thác được viên Ruby nặng gần 2,6kg; mỏ Trúc Lâu phát hiện viên Ruby nặng gần 2kg và mỏ Lục Yên. Đây cũng chính là khu vực có chợ đá quý Lục Yên nổi danh khắp cả nước từ những năm 90. Thời mới hình thành chợ này là nơi thu mua và buôn bán đá quý lớn nhất đất Yên Bái nhưng đến nay thì chợ chỉ họp với mục đích giao lưu trao đổi một số mặt hàng liên quan đến đá quý nhưng có giá trị nhỏ. Ngoài Ruby thì các loại đá quý khác ở Yên Bái gồm có: Spinel, Garnet, Tourmaline với trữ lượng ít Khu vực Quỳ Châu (Nghệ An): Những mỏ Ruby tại Quỳ Châu được phát hiện lần đầu vào những năm 80 của thế kỷ 20 tại các xã Châu Bình, châu Hồng. Hoạt động khai thác trái phép diễn ra ồ ạt trên diện rộng và chính quyền không thể kiểm soát được. Các điểm mỏ rầm rộ và nổi tiếng nhất phải kể đến là đồi Tỷ và đồi Triệu. Tên các mỏ là do dân đào đá đặt, đồi Tỷ là nơi phát hiện những viên đá trị giá tiền tỷ còn đồi Triệu là nơi phát hiện những viên đá trị giá tiền triệu. Xét về chất lượng thì những viên Ruby khai thác từ Quỳ Châu được đánh giá là đẹp nhất thế giới, tương đương với chất lượng Ruby tại mỏ Mogok nổi tiếng ở Mianma. Màu đẹp, độ tinh khiết cao và ít tỳ vết. Miền Nam Việt Nam: Ở các tỉnh Đắc Nông, Lâm Đồng, Bình Thuận và Đồng Nai phát hiện các mỏ Sapphire với trữ lượng vừa phải. Một số xã như Đơn Dương, Vân Hòa, EaHleo cũng phát hiện Ruby kích thước nhỏ. Kim cương và Emerald tuy chưa được khai thác ở Việt Nam nhưng các kết quả khảo sát cho thấy có tiềm năng về hai loại đá quý này tại các tỉnh vùng núi Tây Bắc, Hà Giang, Vĩnh Phúc. 3.2 Phân bố của đá quý nhóm II Các loại đá quý nhóm II là các đá bán quý, gồm: Topaz, Opal, Aquamarine, Tourmaline, Peridot, Spinel, Beryl,… Topaz (Hoàng ngọc): Được phát hiện tại Thường Xuân - Thanh Hóa với trữ lượng vào khoảng gần 42 tấn. Một số ít ở Yên Bái, Lâm Đồng. Spinel (Đá tia lửa): Được phát hiện ở các mỏ Tân Hương, Lục Yên (Yên Bái) và Quỳ Châu với giá trị thương mại cao. Beryl và Aquamarine (Ngọc xanh biển): Được phát hiện từ những năm 1985 tại Thanh Hóa và một số khu vực tại Vĩnh Phúc. Tourmaline (Bích tỷ): Được phát hiện lần đầu tại Yên Bái nhưng chất lượng không cao, sau này phát hiện thêm tại một số khu vực ở Bắc Kạn. Peridot (Đá Ô-liu): Chủ yếu nằm ở mỏ Hàm Rồng và mỏ Biển Hồ của tỉnh Lâm Đồng Thạch anh và các biến thể, Opal (Ngọc mắt mèo), Canxedon: Pha lê và thạch anh khói có ở Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Nghệ An. Thạch anh tím có ở Lạng Sơn, Gia Lai. Thạch anh đen có ở Lâm Đồng. Thạch anh hồng có ở Đà Nẵng, Tây Nguyên. Opal và Candexon tìm thấy ở Tây Nguyên như Lâm Đồng, Kon Tum, Gia Lai. Tuy nhiên trữ lượng hầu hết là thấp và giá trị thương mại không cao, chỉ có thể dùng làm đồ mỹ nghệ. Zircon: Được tìm thấy ở Kon Tum, Dak Lak, Bình Thuận, Lâm Đồng. Amazonite: Được tìm thấy ở Yên Bái với giá trị lớn. Jedeit và Nephrit: Phát hiện ở Sơn La, nhưng chất lượng thấp, không phù hợp để chế tác trang sức. Fluorite: Được phát hiện ở Phú Yên và Lai Châu.
Đá Qúy Văn Duyên Địa chỉ: Số 59, 16/77, Tổ 16, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội Hotline: 0824977888 Website: https://daquyhoanggia.vn